تعیین برخی خواص فیزیکی و مکانیکی دانه های سویا و ارتباط آن ها با ترکیبات دانه

: اطلاع از خواص فیزیکی و مکانیکی دانه سویا همانند سایر محصولات کشاورزی برای طراحی تجهیزات حمل و نقل، جابه جایی، خشک کردن، روغن کشی و انبار داری ضروری است. برای تعیین خواص فیزیکی و مکانیکی سویا از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و برای مقایسه میانگین اثرات اصلی از آزمون lsd استفاده شد. در طرح آزمایشی اول برای تعیین و بررسی خواص فیزیکی، پارامترهای مستقل شامل پنج سطح رطوبت و سه رقم سویا بودند. در طرح دوم که برای تعیین و بررسی خواص مکانیکی سویا است، پارامترهای مستقل عبارتند از : پنج سطح رطوبت، دو جهت بارگذاری، چهار سرعت بارگذاری و سه رقم سویا. نتایج نشان داد، به استثنای چگالی ظاهری، تخلخل و زاویه پایداری اثر نوع رقم بر ابعاد هندسی، وزن هزار دانه، حجم تک دانه و چگالی حقیقی معنی دار بود. رطوبت در سطح 1 درصد اثر معنی داری بر همه ابعاد هندسی، خواص ثقلی و خواص اصطکاکی داشت. با کاهش رطوبت دانه سویا از 16% به 8% ، مقادیر نیرو و انرژی شکست دانه بیش از دو برابر کاهش می یابد. دانه های سویا در رطوبت بالا رفتار الاستیک تر دارند و مدول الاستیسیته ظاهری دانه در رطوبت 8% بر پایه خشک به بیش از 5/1 برابر مقدار آن در رطوبت 16% افزایش می یابد. بر اساس نتایج این تحقیق مشخص شد که سرعت و جهت بارگذاری روی خواص مکانیکی دانه سویا تأثیر معنی داری دارد. معادله های رگرسیونی حاصل از برازش چند جمله-ای بر روی داده ها، برای تخمین پارامترهای مکانیکی بر حسب ترکیبات دانه با ضریب تبیین بالای 90/0 بدست آمدند. نتایج آزمون های رگرسیونی نشان داد که در بین پارامتر های مکانیکی فقط بین انرژی شکست با درصد چربی و پروتئین و همچنین چغرمگی با درصد چربی ارتباط خطی وجود دارد.